Κόπωση, ζάλη ή αναιμία στην εγκυμοσύνη; Ο σίδηρος μπορεί να κάνει τη διαφορά

Η πρόσληψη επαρκούς σιδήρου στη διατροφή σας μπορεί να μην είναι το πρώτο πράγμα που σας απασχολεί όταν μαθαίνετε ότι είστε έγκυος, αλλά αυτό το μέταλλο είναι απαραίτητο για μια υγιή εγκυμοσύνη.

Έρευνα: 1 στις 4 γυναίκες έχουν ανεπάρκεια σιδήρου στην εγκυμοσύνη

Η έλλειψη σιδήρου είναι συχνή κατά την εγκυμοσύνη, επηρεάζοντας περίπου το 15%-20% των γυναικών, και γίνεται πιο διαδεδομένη καθώς η εγκυμοσύνη προχωρά. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη, το 84% των εγκύων παρουσιάζει έλλειψη σιδήρου κατά το τρίτο τρίμηνο. Η έλλειψη σιδήρου μπορεί να οδηγήσει σε αναιμία, μια πιο σοβαρή κατάσταση που μπορεί να προκαλέσει καρδιακά προβλήματα και επιπλοκές κατά την εγκυμοσύνη και τον τοκετό.

«Η αναιμία λόγω έλλειψης σιδήρου συνδέεται με σοβαρές αρνητικές συνέπειες, όπως χαμηλό βάρος γέννησης, πρόωρο τοκετό, αιμορραγία μετά τον τοκετό, νεκρογέννηση, θνησιμότητα νεογνού και προβλήματα ανάπτυξης», λέει η Δρ Tulin Ozcan, ειδικός μητρικής και εμβρυϊκής ιατρικής στο Yale Medicine. «Επιπλέον, ο ταχέως αναπτυσσόμενος εγκέφαλος είναι ιδιαίτερα ευάλωτος στην έλλειψη σιδήρου και μπορεί να προκληθούν νευρογνωστικές βλάβες», προσθέτει.

Ευτυχώς, υπάρχουν αποδεδειγμένοι τρόποι για την πρόληψη της έλλειψης σιδήρου και της αναιμίας στην εγκυμοσύνη. Μία βασική σύσταση από τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) είναι η καθολική χορήγηση σιδήρου σε όλες τις εγκύους μέσω προγεννητικών βιταμινών.

Εγκυμοσύνη: Τροφές πλούσιες σε σίδηρο που πρέπει να καταναλώνετε

«Η συνηθισμένη διατροφή περιέχει 15 mg στοιχειακού σιδήρου ανά ημέρα, ενώ οι συνιστώμενες ημερήσιες ανάγκες είναι 27 mg. Γι’ αυτό, συνιστάται η τακτική λήψη σιδήρου μέσω προγεννητικών βιταμινών», εξηγεί η Δρ Ozcan.

Για να παρακολουθούν τα επίπεδα σιδήρου, οι γιατροί κάνουν εξετάσεις σε όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης - συνήθως στην πρώτη προγεννητική επίσκεψη και ξανά μεταξύ 24ης και 28ης εβδομάδας.

Διαφορά μεταξύ έλλειψης σιδήρου και αναιμίας

Δεν είναι πάντα εμφανές πότε πρόκειται για έλλειψη σιδήρου και πότε για αναιμία. Η έλλειψη σιδήρου σημαίνει μείωση των συνολικών αποθεμάτων σιδήρου του σώματος. Μπορεί να είναι δύσκολο να παρατηρήσετε συμπτώματα, τα οποία περιλαμβάνουν κόπωση, δυσκολία συγκέντρωσης και αλλαγές σε μαλλιά και νύχια.

Αναιμία στην εγκυμοσύνη: Ποιες τροφές συμβάλλουν στην αντιμετώπισή της;

Αντίθετα, η αναιμία λόγω έλλειψης σιδήρου εμφανίζεται όταν η έλλειψη είναι αρκετά σοβαρή ώστε να μειωθεί η παραγωγή υγιών ερυθρών αιμοσφαιρίων και αιμοσφαιρίνης, με αποτέλεσμα το σώμα να μην μπορεί να μεταφέρει επαρκώς οξυγόνο στα κύτταρα και τους ιστούς.

Η αναιμία θεωρείται το «τελικό στάδιο» της διαδικασίας έλλειψης σιδήρου. Συνηθισμένα συμπτώματα περιλαμβάνουν έντονη κόπωση και αδυναμία, χλωμό δέρμα, δύσπνοια, πονοκεφάλους και ζάλη, πόνο στο στήθος και γρήγορο καρδιακό ρυθμό, καθώς και κρύα χέρια και πόδια.

Οι κύριες αιτίες είναι η χαμηλή πρόσληψη σιδήρου μέσω διατροφής και η ανεπαρκής απορρόφησή του, ειδικά σε περιόδους αυξημένων αναγκών, όπως η γρήγορη ανάπτυξη σε βρέφη, παιδιά προσχολικής ηλικίας και εφήβους, και φυσικά τόσο στην περίοδο της εγκυμοσύνης όσο και μετά τον τοκετό.

«Ο σίδηρος είναι ζωτικό συστατικό της αιμοσφαιρίνης, μιας πρωτεΐνης στα ερυθρά αιμοσφαίρια που μεταφέρει οξυγόνο από τους πνεύμονες στο υπόλοιπο σώμα. Είναι επίσης μέρος πολλών απαραίτητων μη-αιμοσφαιρινικών πρωτεϊνών που εμπλέκονται στην αντιγραφή και επιδιόρθωση DNA, στην παραγωγή ενέργειας και στην ανοσολογική αντίδραση», λέει η Δρ Ozcan.

Πώς ανιχνεύεται η έλλειψη σιδήρου;

Οι γιατροί συνήθως μετρούν την φερριτίνη, μια πρωτεΐνη στο αίμα που θεωρείται ο καλύτερος δείκτης έλλειψης σιδήρου. Υπάρχει διαφωνία σχετικά με το ακριβές όριο ορισμού της έλλειψης. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) ορίζει ως χαμηλή τη φερριτίνη κάτω από 15 μg/λίτρο, ενώ κάποιοι ειδικοί θεωρούν ότι το όριο αυτό είναι πολύ χαμηλό. Στις Η.Π.Α., η εξέταση της φερριτίνης γίνεται στην εγκυμοσύνη αλλά δεν αποτελεί πάντα μέρος της τυπικής εξέτασης ενηλίκων.

Σίδηρος & εγκυμοσύνη: Γιατί είναι απαραίτητος και ποια θεωρείται επαρκής ποσότητα;

Πόσο σίδηρο χρειάζεται μια έγκυος;

Κατά την εγκυμοσύνη χρειάζεται επιπλέον σίδηρος για το αναπτυσσόμενο έμβρυο, τις ανάγκες της μητέρας και για να καλυφθεί η απώλεια αίματος στον τοκετό. Γενικά, θεωρείται ότι επίπεδα φερριτίνης κάτω από 30 μg/λίτρο υποδεικνύουν έλλειψη σιδήρου.

Πώς αντιμετωπίζεται η έλλειψη σιδήρου στην εγκυμοσύνη;

Όλες οι έγκυες συνιστάται να λαμβάνουν προγεννητικές βιταμίνες με σίδηρο. Αν τα επίπεδα φερριτίνης είναι χαμηλά και άλλες εξετάσεις δείχνουν αναιμία λόγω σιδήρου, οι γιατροί συνιστούν επιπλέον συμπλήρωμα σε χάπια ή υγρή μορφή.

Έρευνες δείχνουν ότι η λήψη σιδήρου κάθε δεύτερη μέρα είναι εξίσου αποτελεσματική με την καθημερινή λήψη και μπορεί να είναι πιο ήπια για το στομάχι.

Σιδηροπενική αναιμία στην εγκυμοσύνη: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε!

Αν η λήψη σιδήρου από το στόμα δεν ανεκτή ή δεν επαρκεί, ο γιατρός μπορεί να προτείνει ενδοφλέβια έγχυση σιδήρου.

Η φροντίδα των επιπέδων σιδήρου κατά την εγκυμοσύνη είναι ζωτικής σημασίας για μητέρα και μωρό. Αν αντιμετωπίζετε κόπωση, αδυναμία ή άλλα συμπτώματα έλλειψης σιδήρου, συζητήστε τα άμεσα με τον γιατρό σας.