Nomads -Survivor: Ποιες είναι οι επιπτώσεις στο παιδί όταν αποχωρίζεται τη μητέρα του;
Το νεογέννητο όταν έρχεται στον κόσμο δεν βλέπει καθαρά, όμως με μαθηματική ακρίβεια μπορεί να αναγνωρίσει τη μητέρα του από την μυρωδιά και τον ήχο της φωνής της.
Στην συνέχεια, διαβάζει το πρόσωπό της και το αποθηκεύει μέσα του. Πώς είναι ο ψυχικός κόσμος ενός μωρού που βγαίνει για πρώτη φορά έξω στον κόσμο; Σύμφωνα με τον D. W. Winnicott, διάσημο παιδίατρο και παιδοψυχίατρο του 20ου αιώνα, αυτό που λέμε μωρό δεν υπάρχει. Από την στιγμή της γέννας κι έπειτα, το μωρό δε μπορεί να διαχωριστεί από τη μητέρα του, από το άμεσο περιβάλλον του. Αρχικά το άτομο δεν είναι μία, ανεξάρτητη μονάδα. Υπάρχει μόνο η δυάδα μητέρας – βρέφους, μία, ενιαία μονάδα. Η προσωπικότητα του μωρού δεν ξεκινάει ως ολόκληρη, αυτονομημένη.
Κατά τους πρώτους έξι μήνες της ζωής το μωρό δεν έχει επίγνωση της ατομικότητάς του, του εαυτού του, με όριο σαφές από το περιβάλλον του. Το χεράκι του, το στήθος της μαμάς, η αγκαλιά της μαμάς, αποτελούν κομμάτια ενός ενιαίου κόσμου, που μόνο μετά τους έξι μήνες αρχίζει να διαχωρίζεται σε «εσωτερικός» και «εξωτερικός». Μόνο στο μεταγενέστερο αυτό στάδιο, το μωρό μας δείχνει μέσα από το παιχνίδι του ότι μπορεί να κατανοήσει πως έχει πράγματα «μέσα» του και πράγματα, πρόσωπα που έρχονται από «έξω» (από σχετικό άρθρο του παιδιάτρου Σ. Παπαβέντση).
Η αλλαγή έρχεται αργότερα, από το τέλος του πρώτου χρόνου κι έπειτα. Ο ρόλος της μαμάς, των γονιών, αλλάζει όσο περνάει ο καιρός. Πιο απλά, ο γονιός ανταποκρίνεται άμεσα στο κλάμα του νεογέννητου, αλλά στο δίχρονο παιδί του έχει διαφορετικό ρόλο, να διδάσκει κανόνες και όρια, να μην παρηγορεί απλά άμεσα το κλάμα του. Να χαλαρώνει το δίχτυ προστασίας. Να αφήνει το παιδί να βιώσει, όλο και περισσότερο όσο περνάει ο καιρός, και να διαχειριστεί σιγά-σιγά από μόνο του τη ματαίωση, το θυμό, τα δυσάρεστα συναισθήματα.
Μέσα σε όλη αυτή την πολύ σημαντική διαδικασία για το μωρό μας έρχεται το άγχος αποχωρισμού που ξεκινά από τον 7ο ίσως μήνα αλλά κορυφώνεται μεταξύ του 12ου και του 18ου μήνα ζωής. Σε αυτή τη φάση βλέπουμε μια συναισθηματική προσκόλληση και ένα άγχος ότι το παιδί θα χάσει τη μαμά ή τον μπαμπά. Είναι πολύ κρίσιμο σημείο στην ανάπτυξη του βρέφους και πρέπει να γίνεται σταδιακά και με απόλυτο σεβασμό στους ρυθμούς του παιδιού.
Εάν, ο αποχωρισμός γίνει απότομα και χωρίς προετοιμασία οι επιπτώσεις είναι αρκετά αρνητικές για τον ψυχισμό του παιδιού. Το παιδί μπορεί να αναπτύξει άγχος, κλάματα, νευρικότητα και αργότερα ίσως δημιουργηθεί η βάση για ένα πλήθος ψυχολογικών προβλημάτων.
Ίσως ακούγεται υπερβολικό, αλλά η μητέρα είναι τα πάντα για το παιδί της και είναι πηγή πολλών πραγμάτων για εκείνο…χάνοντάς τη λοιπόν έστω και προσωρινά (στα πλαίσια ενός παιχνιδιού reality όπου θα την αποχωριστεί για 2 μήνες περίπου) το παιδί μπορεί να συμβιβάζεται με την εγκατάλειψη από τους γονείς, να παύει να ελπίζει σε επιστροφή τους και να ενεργοποιεί το μηχανισμό επιβίωσης που διαθέτει κάθε ανθρώπινος οργανισμός.
Ένα παιδί που του έχεις στερήσει τη μητέρα του για 2 μήνες ή και 1 μήνα είναι ένα παιδί προσωρινά εγκαταλελειμένο και αναμφισβήτητα μπορεί να πληγωθεί η ψυχική του ισορροπία.
Παπακυργιάκη Χρύσα
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια
Email: chrysapapakirgiaki@yahoo.gr
Blog: psuxis-logos.blogspot.gr
