Μπορεί ο γονιός που δεν έχει την επιμέλεια του παιδιού, να επικοινωνεί μαζί του;

Το ίδιο δικαίωμα διατηρούν οι απώτεροι ανιόντες του (παππούς και γιαγιά), των οποίων την επικοινωνία με το ανήλικο τέκνο δεν έχουν το δικαίωμα να παρεμποδίζουν οι γονείς, εκτός εάν υπάρχει σοβαρός λόγος.

Το δικαίωμα αυτό απορρέει από το φυσικό δεσμό του αίματος και του αισθήματος στοργής προς το ανήλικο παιδί του, συντελεί δε στην ομαλή ανάπτυξη της προσωπικότητας του και ως εκ τούτου αποβλέπει κυρίως στο συμφέρον του, με συνέπεια, η δυνατότητα προσωπικής επικοινωνίας του γονέα με το παιδί του να μην μπορεί να αφαιρεθεί από το γονέα που δεν έχει μαζί του το τέκνο. Το δικαίωμα επικοινωνίας μπορεί να περιοριστεί μόνο στο μέτρο που αυτό επιβάλλεται από σπουδαίο λόγο. Στόχος του δικαιώματος αυτού είναι η διατήρηση ζωντανών των δεσμών του γονέα με το ανήλικο τέκνο, το οποίο δε διαμένει μαζί του, προς όφελος τόσο του ίδιου του γονέα όσο και του ίδιου του τέκνου.

Η ρύθμιση του τρόπου άσκησης της επικοινωνίας τέκνου μπορεί να γίνει είτε συναινετικά, βάσει συμφωνίας των γονέων του, είτε με δικαστική απόφαση. Δεν υπάρχει σαφής νομοθετική πρόβλεψη για τον τρόπο άσκησης της προσωπικής επικοινωνίας του γονέα με το ανήλικο τέκνο. Η κάθε περίπτωση κρίνεται ad hoc, με βάση το συμφέρον εκάστου τέκνου και τις διαμορφωθείσες συνθήκες. Η προσωπική επικοινωνία του πατέρα με το ανήλικο τέκνο συνιστά δικαίωμα του γονέα και όχι υποχρέωση αυτού, δηλαδή ο γονέας δεν θα μπορούσε ποτέ να εξαναγκασθεί σε επικοινωνία με το ανήλικο τέκνο.

Το δικαίωμα της επικοινωνίας ως οικογενειακό είναι προσωποπαγές, δηλαδή συνδέεται με το πρόσωπο του φορέα του αυστηρώς. Επίσης είναι ανεπίδεκτο παραιτήσεως ή μεταβιβάσεως σε τρίτο πρόσωπο.

Οι τρόποι άσκησης της επικοινωνίας τέκνου ποικίλουν και μπορούν να περιλαμβάνουν την προσωπική συνάντηση γονέα και τέκνου, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει τη συνομιλία και τη γενικότερη συναναστροφή του γονέα με το ανήλικο τέκνο, την επίσκεψη του γονέα στην οικία του τέκνου, την κοινή έξοδό τους για επικοινωνία, την ψυχαγωγία του, τη διανυκτέρευση του τέκνου στην οικία του γονέα, τις κοινές διακοπές.
Ο τόπος άσκησης της επικοινωνίας τέκνων καθορίζεται με βάση την ηλικία του παιδιού, την ποιότητα της σχέσης που έχει με τον γονέα και τις γενικότερες πραγματικές συνθήκες κατά περίπτωση. Σε κάθε περίπτωση, ο γονέας με τον οποίο δεν διαμένει το ανήλικο τέκνο διατηρεί το δικαίωμα της προσωπικής επικοινωνίας του μ’ αυτό.

Η μη συμμόρφωση του γονέα που ασκεί την επιμέλεια του τέκνου με δικαστική απόφαση που ρυθμίζει την επικοινωνία του άλλου γονέα με το τέκνο συνιστά ποινικό αδίκημα και συγκεκριμένα κατ' άρθρο 232 Α του ποινικού κώδικα:"1. Όποιος με πρόθεση δεν συμμορφώθηκε σε προσωρινή διαταγή δικαστή ή δικαστηρίου ή σε διάταξη δικαστικής αποφάσεως, με την οποία υποχρεώθηκε σε παράλειψη ή σε ανοχή ή σε πράξη που δεν μπορεί να γίνει από τρίτο πρόσωπο και η επιχείρηση της εξαρτάται αποκλειστικά από τη βούληση του, ή σε διάταξη εισαγγελέα σχετική με την προσωρινή ρύθμιση της νομής μεταξύ ιδιώτη και Δημοσίου ή Ο.Τ.Α. ή άλλου Ν.Π.Δ.Δ., τιμωρείται με Φυλάκιση τουλάχιστον έξι (6) μηνών, αν η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα με άλλη διάταξη."

Σε αυτή την περίπτωση, που παρεμποδίζεται το δικαίωμα επικοινωνίας, ο γονέας που δεν έχει την επιμέλεια (συνήθως ο πατέρας) μπορεί να ζητήσει από το δικαστήριο να απειληθεί η μητέρα είτε να μην παρεμποδίσει την επικοινωνία με το τέκνο είτε να μην παραβιάσει τους όρους της επικοινωνίας που έχουν τεθεί από το δικαστήριο, με χρηματική ποινή ή με προσωπική κράτηση ή και στις δύο ποινές.

Όμως, πέραν των διαφόρων νομικών τρόπων άσκησης επικοινωνίας του γονέα με το τέκνο, πρέπει να βρίσκεται η χρυσή τομή στην επικοινωνία του παιδιού με τον γονέα που δεν έχει την επιμέλεια του, διότι η αποστέρηση αυτού του δικαιώματος παραβιάζει και δικαιώματα του πατέρα αλλά διαταράσσει την ψυχική ισορροπία του τέκνου, το οποίο έχει ανάγκη και τους δύο γονείς του. Ο διάλογος, οι χαμηλοί τόνοι και η κατανόηση μεταξύ των γονέων είναι απαραίτητα στοιχεία για την επίλυση των διαφορών τους σχετικά με το τέκνο τους.

Τέλος, οι γονείς, πρέπει πάντα να θυμούνται ότι μπορεί να έπαψαν να είναι σύζυγοι, αλλά είναι πάντα οι γονείς του τέκνου, που πρέπει να το βοηθήσουν για την ανάπτυξη της προσωπικότητας του με τον βέλτιστο τρόπο.

Δημήτριος Ν. Αυλωνίτης
Δικηγόρος, LL.B.
κιν. 6972205516
e-mail: info@avlonitislaw.gr
http://www.avlonitislaw.gr