Αλλεργία στα σιτηρά και κοιλιοκάκη- Ποια είναι η διαφορά;
Είναι συνηθισμένο να συγχέεται η αλλεργία στα σιτηρά με την κοιλιοκάκη. Στην ουσία όμως πρόκειται για δύο τελείως διαφορετικά νοσήματα.
Η αλλεργία στα σιτηρά είναι μια πραγματική τροφική αλλεργία. Πρόκειται δηλαδή για μια αλλεργική αντίδραση που προκαλείται αμέσως μετά από την κατανάλωση σιτηρών και μεσολαβείται από ειδικές ανοσοσφαιρίνες Ε. Τα συμπτώματα αυτής της αλλεργικής αντίδρασης μπορεί να είναι διαφόρων τύπων: από ηπιότερες αντιδράσεις, όπως κνησμός, κνίδωση και οίδημα μέχρι σοβαρότερες, συμπεριλαμβανομένης της δυσκολίας στην αναπνοή, και σε ορισμένες περιπτώσεις αναφυλακτικό σοκ. Η διάγνωση γίνεται με βάση το ιστορικό, τις δερματικές δοκιμασίες, εργαστηριακές εξετάσεις και συχνά με ελεγχόμενη πρόκληση.
Αντίθετα, η κοιλιοκάκη είναι ένα αυτοάνοσο νόσημα που οφείλεται στη δυσανεξία στη γλουτένη, μια πρωτεΐνη που υπάρχει στο σιτάρι, το κριθάρι, τη βρώμη και τη σίκαλη. Σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Αλλεργιολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας η κοιλιοκάκη επηρεάζει το λεπτό έντερο και προκαλείται από μια ανοσολογική αντίδραση στη γλουτένη. Ωστόσο, αν και πρόκειται για μια ανοσολογικά μεσολαβούμενη αντίδραση, δεν μεσολαβείται από το αντίσωμα IgE που είναι ο κύριος μεσολαβητής των αλλεργικών αντιδράσεων αλλά από τα αντιγλιανδινικά αντισώματα , τα οποία επιτίθενται στα κύτταρα του λεπτού εντέρου και καταστρέφουν μικρές προεξοχές (λάχνες) που είναι απαραίτητες για την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών. Όταν οι λάχνες γίνονται επίπεδες , τα θρεπτικά συστατικά δεν μπορούν να απορροφηθούν σωστά από τον οργανισμό. Πρόκειται για κληρονομική πάθηση. Οι ασθενείς με συγγενή πρώτου βαθμού (γονιό, παιδί, αδελφό) με κοιλιοκάκη, έχουν 1 στις 10 πιθανότητες να εμφανίσουν κοιλιοκάκη.
Η κοιλιοκάκη μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Η διάγνωση γίνεται με αιματολογικές εξετάσεις και στη συνέχεια με βιοψία του βλεννογόνου του δωδεκαδακτύλου. Τα συμπτώματα και οι εκδηλώσεις της κοιλιοκάκης ποικίλουν. Στα βρέφη συχνά παρατηρούνται γαστρεντερικές ενοχλήσεις, διάρροια, συχνές, δύσοσμες κενώσεις και στασιμότητα ή απώλεια βάρους. Τα παιδιά, εκτός από τα παραπάνω, μπορεί επίσης να εκδηλώσουν ναυτία, εμέτους, ανορεξία, αναιμία, ερπητοειδή δερματίτιδα και στοματικές άφθες. Η διάγνωση στους ενήλικες είναι πάντα πιο δύσκολη. Αρχικά μπορεί να εμφανίζουν απλώς ένα αίσθημα αδιαθεσίας και κόπωσης χωρίς γαστρεντερικές ενοχλήσεις. Στη συνέχεια μπορεί να εμφανίσουν αναιμία, οστεοπενία, ερπητοειδή δερματίτιδα, νευρικές και ορμονικές διαταραχές. Μακροπρόθεσμα, οι ασθενείς με κοιλιοκάκη που δεν ακολουθούν αυστηρή δίαιτα αποφυγής μπορεί να εμφανίσουν σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως κατάθλιψη, ημικρανίες, υπογονιμότητα και καθ’έξιν αποβολές, άλλα αυτοάνοσα νοσήματα, λέμφωμα και άλλους καρκίνους του εντέρου.
Σήμερα, η μόνη αποτελεσματική θεραπεία για την κοιλιοκάκη είναι η δια βίου δίαιτα χωρίς γλουτένη. Όσοι είναι αλλεργικοί στο σιτάρι, αντίθετα, είναι συχνά σε θέση να ανεχθούν άλλα σιτηρά. Παρολ΄αυτά περίπου 20% των ασθενών με αλλεργία στα σιτηρά παρουσιάζει αλλεργική αντίδραση και σε άλλα δημητριακά. Και στις δύο περιπτώσεις πάντως είναι σημαντικό οι ασθενείς και η οικογένειά τους να γνωρίζουν τι ακριβώς να αποφεύγουν, τι δε χρειάζεται να αποφεύγουν, τι να περιμένουν από τυχαία έκθεση στην τροφή και πως να την αντιμετωπίσουν.
