Παγκόσμια Ημέρα για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών- Σπάστε τη σιωπή

Πρόκειται για μια μορφή βίας που δεν γνωρίζει γεωγραφικά σύνορα ή όρια ηλικίας των θυμάτων ούτε κάνει διακρίσεις κοινωνικής τάξης, μορφωτικού επιπέδου και οικογενειακής κατάστασης.

Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, με απόφασή της στις 17 Δεκεμβρίου 1999, ανακήρυξε την 25η Νοεμβρίου ως Διεθνή Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών για να αναδείξει ένα σημαντικό πρόβλημα με παγκόσμια διάσταση. Η βία κατά των γυναικών, η οποία περιλαμβάνει εγκλήματα που επηρεάζουν δυσανάλογα τις γυναίκες, όπως οι σεξουαλικές επιθέσεις, οι βιασμοί και η «ενδοοικογενειακή βία», συνιστά παραβίαση των θεμελιωδών δικαιωμάτων των γυναικών όσον αφορά την αξιοπρέπεια, την ισότητα και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη. Απαιτείται λοιπόν μια κριτική εξέταση του τρόπου με τον οποίο η κοινωνία και το κράτος αντιμετωπίζουν αυτή την παραβίαση θεμελιωδών δικαιωμάτων.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της πιο πρόσφατης πανευρωπαϊκής έρευνας για τη βία κατά των γυναικών, που διενεργήθηκε από τον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ (FRA), μία στις 10 γυναίκες έχει υποστεί κάποια μορφή βίας από την ηλικία των 15 ετών ενώ μια στις 20 έχει πέσει θύμα βιασμού. Περισσότερες από 7 στις 10 γυναίκες σε όλο τον κόσμο έχουν υποστεί σωματική κακοποίηση σε κάποιο στάδιο της ζωής τους.

Παρά τον σημαντικό αντίκτυπο της βίας κατά των γυναικών, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και όσοι ασχολούνται με το θέμα αυτό εξακολουθούν σε πολλά κράτη μέλη της ΕΕ να ταλανίζονται από την έλλειψη επαρκών στοιχείων για την έκταση και τη φύση του προβλήματος. Καθώς οι περισσότερες γυναίκες δεν καταγγέλλουν τη βία και δεν ενθαρρύνονται να κάνουν κάτι τέτοιο από συστήματα που συχνά θεωρούνται μη υποστηρικτικά, τα επίσημα στοιχεία της ποινικής δικαιοσύνης καταγράφουν μόνο αυτές τις ελάχιστες καταγγελλόμενες υποθέσεις.

Αυτό σημαίνει ότι τα μέτρα πολιτικής και οι πρακτικές λύσεις που δίνονται για την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών δεν βασίζονται πάντα σε πλήρη στοιχεία. Μολονότι ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ και ερευνητικά ιδρύματα έχουν αναλάβει την πραγματοποίηση ερευνών και άλλων συναφών δράσεων σχετικά με τη βία κατά των γυναικών, η έλλειψη ολοκληρωμένων και συγκρίσιμων δεδομένων εξακολουθεί να χαρακτηρίζει αυτό τον τομέα σε ολόκληρη την ΕΕ, συγκριτικά με άλλους τομείς, όπως η απασχόληση, όπου ορισμένα κράτη μέλη συλλέγουν στοιχεία σε σχέση με το φύλο.

Εμπειρίες βίας κατά την παιδική ηλικία

Η έκταση και η ανεπαρκής καταγγελία της κακοποίησης κατά την παιδική ηλικία:

▪ Λίγο περισσότερες από μία στις 10 γυναίκες (12 %) δήλωσαν ότι έχουν βιώσει κάποια μορφή σεξουαλι κής κακοποίησης ή κάποιο συναφές περιστατικό από κάποιον ενήλικα πριν από την ηλικία των 15 ετών. Αυτές οι μορφές κακοποίησης αφορούν, συνήθως, περιστατικά κατά τα οποία κάποιος ενήλικας επιδει κνύει τα γεννητικά του όργανα (8 %) ή αγγίζει τα γεννητικά όργανα ή το στήθος του παιδιού (5 %). Σε ακραίες περιπτώσεις, 1 % των γυναικών αναφέρουν ότι εξαναγκάστηκαν σε σεξουαλική επαφή με ενήλικα κατά την παιδική τους ηλικία.
▪ Περίπου 27 % των γυναικών υπέστησαν κάποια μορφή σωματικής κακοποίησης κατά την παι- δική ηλικία (πριν από την ηλικία των 15 ετών) από κάποιον ενήλικα.
▪ Η ΕΕ πρέπει και πάλι να προσέξει το φαινόμενο της συχνής και ανεπαρκώς καταγγελλόμενης κακοποί ηση που βιώνουν οι γυναίκες κατά την παιδική ηλι κία. Τα στοιχεία που παρέχονται από την έρευνα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αντιμετώ- πιση σημερινών αλλά και παλαιότερων περιστατικών κακοποίησης παιδιών.

Συνολική συχνότητα σωματικής και σεξουαλικής βίας
-Μία στις τρεις γυναίκες (33 %) έχει πέσει θύμα σωματικής και/ή σεξουαλικής βίας μετά την ηλικία των 15 ετών.
- Περίπου 8 % των γυναικών έχουν υποστεί σωματική και/ή σεξουαλική βία κατά τους 12 μήνες που προηγήθηκαν της συνέντευξης για την έρευνα
- Από το σύνολο των γυναικών που έχουν (τέως ή νυν) σύντροφο, 22 % έχουν πέσει θύματα σωματικής και/ή σεξουαλικής βίας από τον σύντροφό τους από την ηλικία των 15 ετών και άνω.

Συνολική συχνότητα σωματικής και σεξουαλικής βίας
-Μία στις τρεις γυναίκες (33 %) έχει πέσει θύμα σωματικής και/ή σεξουαλικής βίας μετά την ηλικία των 15 ετών.
- Περίπου 8 % των γυναικών έχουν υποστεί σωματική και/ή σεξουαλική βία κατά τους 12 μήνες που προηγήθηκαν της συνέντευξης για την έρευνα
- Από το σύνολο των γυναικών που έχουν (τέως ή νυν) σύντροφο, 22 % έχουν πέσει θύματα σωματικής και/ή σεξουαλικής βίας από τον σύντροφό τους από την ηλικία των 15 ετών και άνω .

Ψυχολογική βία από σύντροφο
Μία στις τρεις γυναίκες (32 %) έχει πέσει θύμα ψυχολογικής κακοποίησης από στενό σύντροφο, νυν ή τέως. Εδώ περιλαμβάνονται συμπεριφορές όπως η μείωση της προσωπικότητας και ο εξευτελισμός της συμμετέχουσας κατ’ ιδίαν ή δημοσίως, η απαγόρευση της εξόδου από το σπίτι ή το κλείδωμα στο σπίτι, ο εξαναγκασμός σε παρακολούθηση πορνογραφικού υλικού, η τρομοκράτηση ή ο
εκφοβισμός, καθώς και η απειλή χρήσης βίας εναντίον της ίδιας ή αγαπημένου προσώπου της.

Συνολικά, 43 % έχουν βιώσει κάποια μορφή ψυχολογικής βίας από στενό σύντροφο. Εδώ μπορεί να περιλαμβάνεται η συμπεριφορά ψυχολογικής κακοποίησης και άλλες μορφές ψυχολογικής βίας όπως η καταπιεστική συμπεριφορά (π.χ.η προσπάθεια να εμποδίσει κανείς μια γυναίκα να βλέπει τους φίλους της ή να επισκέπτεται την οικογένεια ή τους συγγενείς της), η οικονομική βία (όπως η απαγόρευση σε μια γυναίκα να εργάζεται έξω από το σπίτι) και ο εκβιασμός.

-Οι πιο συνηθισμένες μορφές ψυχολογικής βίας είναι η μείωση της προσωπικότητας και ο εξευτελισμός μιας γυναίκας κατ’ ιδίαν, η επιμονή του συντρόφου να γνωρίζει πού βρίσκεται η γυναίκα όταν υπερβαίνει το εύλογο ενδιαφέρον και η εκδήλωση οργής αν μιλήσει με άλλους άνδρες. Μια γυναίκα στις τέσσερις έχει βιώσει καθεμία από αυτές τις μορφές βίας στις στενές σχέσεις της.

-Περίπου 5 % των γυναικών έχουν υποστεί οικονομική βία στην νυν σχέση τους και 13 % των γυναικών έχουν υποστεί κάποια μορφή οικονομικής βίας σε προηγούμενες σχέσεις τους. Εδώ περιλαμβάνεται το να μην επιτρέπεται στη γυναίκα να αποφασίζει μόνη για τα οικονομικά της οικογένειας ή η απαγόρευση να εργάζεται έξω από το σπίτι.

Οι γυναίκες που έχουν πέσει θύματα βίας μπορούν να ζητήσουν βοήθεια από συμβουλευτικά κέντρα τα οποία μπορούν να βρούν εδώ